Bipolar kelimesi iki kutbu ifade eder. Dünyada bipolar bozukluk yaşayan milyonlarca insan için hayat, sevinç ve depresyon olmak üzere, iki farklı gerçekliğe bölünmüştür. Bipolar bozukluğun birçok çeşidi vardır. Örneğin iki tip olarak değerlendirmek gerekirse; birinci insan tipi , aşırı yükselmelerin yanı sıra aşırı çöküntüler yaşarken; Tip 2, uzun süreli depresyon ile harmanlanan daha kısa süreli ve az şiddetli neşe yaşar. Ruh halleri arasında mekik dokuyan bir kişi için, sağlıklı yaşam sürmek için gereken dengeyi bulabilmek, imkansız görünebilir. Birinci örnekteki insan tipinin aşırı yükselmeleri, manik ataklar olarak bilinir ve insanı asabiyet ile yenilmezlik duyguları arasında değişime uğratır.
Yaşanılan bu uç sevinç, genel olarak hissedilen mutluluk duygusundan ötedir ve ani fikir değişimi, uykusuzluk, çok konuşkanlık, içgüdüsel davranışlar, tehlikeli hareketler gibi rahatsız edici belirtilere yol açar. Tedavi olunmadığı takdirde bu ataklar sıklaşır, yoğunlaşır ve yatışması daha uzun süre alır. Bipolar bozukluğun depresyon aşaması birçok şekilde ortaya çıkabilir örneğin:
- Düşük ruh hali,
- Hobilere olan ilginin gitgide azalması,
- İştahta farklılıklar görülmesi,
- Değersiz veya fazlasıyla suçlu hissetmek,
- Çok fazla veya çok az uyumak,
- Huzursuzluk veya durgunluk
- Süregelen intihar düşünceleri bunardan bazılarıdır.
Dünya çapında, yetişkinlerin neredeyse 3’te 1’i bipolar bozukluğa işaret eden geniş çaplı belirtileri yaşamaktadırlar.
Bipolar Bozukluğun Sebebi Nelerdir?
Araştırmacılar beynin karışık yapısının kilit rol oynadığını düşünüyorlar. Beynin kendisini devamlı olarak kullanılmayan veya hatalı olan sinirsel bağlardan uzak tutması sayesinde, sağlıklı beyinler sinirler arası güçlü bağları koruyabilmektedir. Sinirsel patikalarımız, yaptığımız her şeye yol gösterdiği için, bu aşama önem taşır. Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme sayesinde bilim insanları, beynin kırpma yetisinin bipolar hastalığa sahip insanlarda sekteye uğradığını keşfetmiştir. Bu, onların sinirlerinin istikrarsız hareket ettiği ve seyri güç bir ağ oluşturduğu anlamına gelmektedir. Ayrıca bipolar bozukluğa sahip kişiler olağandışı düşünce ve davranışlara büründükleri gibi aksak bir şekilde konuşma veya davranma, sanrılar kurma, paranoya ve halüsinasyon gibi psikoz belirtiler de gösterirler.
Bu durum, dopamin adlı bir nöroileticinin aşırı yüklenmesi sebebiyle oluşur. Bu bulgulara karşın, bipolar bozukluğu tek bir sebebe bağlayamayız. Aslında oldukça karmaşık bir sorundur. Mesela beynin amigdala bölgesi düşünme, uzun süreli hafıza ve duygusal tepkimeleri kapsar. Beynin bu bölgesinde, genetik ve travma gibi çeşitli faktörler anomaliler yaratabilir ve bipolar bozukluk belirtilerini tetikleyebilirler. Bu durum ırsî olma eğilimindedir, bu yüzden genlerin rol oynadığını bilgisine de sahibiz. Birçok sebebi vardır bu nedenle bipolar bozukluk teşhisi ve deneyimi de oldukça zordur. Buna karşın, kontrol edilebilmesi mümkündür. Lityum gibi bazı tedavi seçenekleri, ruh hâlini dengeye sokarak tehlikeli düşünce ve davranışları dizginleyebilir. Bu denge tedavisi, beyindeki anomalileri aşağı çekerek ve dolayısıyla aktif olan sinir bağlarını güçlendirerek etki gösterir.
Yine sık kullanılan bir diğer tedavi yöntemlerine, dopaminin etkilerini değiştiren antipsikotikler ve bazen akut tedavi olarak kullanılan, beyinde kontrollü yaratılan nöbet şeklinde işleyen elektroşok tedavisi dâhildir. Bazı bipolar hastaları, duygularını ve yaratıcılıklarını yitirme endişesiyle, tedaviyi reddederler. Tedavi dışında, bipolar bozukluk yaşayan kişiler basit değişiklerde yardımcı olabilir. Bunlar;
- Düzenli egzersiz,
- İyi uyku alışkanlığı,
- Alkol ve madde bağımlılığından arınma,
- Aile ve arkadaşlardan gelecek empati ve güven.
Unutmayın ki bipolar bozukluk bir sağlık durumudur, birinin hatası değildir, kişinin karakterini betimlemez ve içte bünyeye uygulanan tıbbi tedaviyle, dışta ise aile ve arkadaşların teşviki ve anlayışı ile üzerinden gelinebilir.
Yorum Yap