Kuzey ve Güney Işıkları Nedir? Nasıl Meydana Gelirler?

Kuzey ve güney ışıkları bir diğer adıyla Aurora Borealis (kuzey Işıkları) ve Aurora Australis (Güney Işıkları) olarak ta bilinirler. Aurora şafak tanrısı anlamına gelir, Ama ben daha fazla derine inmemize gerek olmadığı fikrindeyim. Auroraları anlatıcak olursam en net ve anlaşılır bilgi; Güneş fırtınalarının uzaya yaymış olduğu yüklü parçacıkların Dünya’nın manyetik alanı ile etkileşmesi sonucu oluşan göz alıcı ışıklardır. “Kutup Işıkları” da denilen bu parıltılar, tarih boyunca insanları büyülemiş muhteşem ışık şovlarıdır. Birçok yerde görmüşsünüzdür. İnternettte, haberlerde, hatta filmlere bile konu olmuşlardır. Nadir oldukları için insanların ilgisini çekmeyi başarmıştır. Çünkü bu ışıklar sadece kutuplarda olur. Bizimde oraya gidip çıplak gözle görme şansımız olmayabilir. Bu nedenlede şimdilik videolardan izlemekle yetiniyoruz. Dilerseniz bu ışıkların nasıl meydana geldiklerini ele alalım.

Nasıl Meydana Gelirler?

Solar rüzgarlarla Güneş’ten yaklaşık saatte 1 milyon mil hızla uzaya fırlatılan ve hayli yüksek oranlarda yüklü elektronlardan oluşan parçacıklar, Güneş’ten ayrıldıktan neredeyse 40 saat sonra Dünya’nın çekirdeğinin ürettiği manyetik güç çizgilerini izleyerek manyetosfere ulaşırlar ve atmosferde bulunan elementlerle etkileşime girerler. 1741 yılında Celcius Auroraların meydana getirdiği manyetik akımları, manyetik kontrolün kanıtı olarak tanımlamıştır. Büyük manyetik fırtınalar, yaklaşık olarak 11 yılda bir gerçekleşen Güneş lekesi döngüsü ile en yoğun noktalara ulaşırlar. Bu fırtınalar, takip eden 3 yıl boyunca da etkisini sürdürebilir.

Aurorasal Bölgenin içinde Auroranın meydana gelme olasılığı, genel itibariyle IMF (Gezegenler arası manyetik alan) çizgilerinin eğimine, özellikle de güney yönlü olmasına bağlıdır.

Solar rüzgar partikülleri çarpışır ve Dünya’nın manyetik alan çizgileri boyunca hızlanırlar. Bu sebeple iyonize olan atmosferin üst kısımlarındaki (80 km den yukarısında) oksijen ve nitrojen, bu parçacıklar tarafından uyarılırlar.

Elektron kazanan nitrojen (azot) atomları ile uyarılan oksijen atomlarının temel enerji düzeyine dönüşümüyle foton salınımı ortaya çıkar. İşte gökyüzünde gördüğümüz Auroralar, bu fotonlardır.

Tüm bu manyetik ve elektriksel kuvvetler, sürekli kayan kombinasyonlarla birbirleri ile etkileşirler. Bu kaymalar ve akışlar , 50,000 voltta 20,000,000 ampere kadar ulaşabilen atmosferik akımlar boyunca “Aurora’nın Dansı” şeklinde görülebilmektedir.